Ba cây cổ thụ ở xã Vĩnh Thành, huyện Châu Thành cũ, nay thuộc xã An Châu, tỉnh An Giang và xã An Hòa cũ, nay thuộc xã Bình Hòa, tỉnh An Giang được vinh danh là Cây di sản Việt Nam vào năm 2024. Đây là những “báu vật xanh” tồn tại hàng trăm năm, không chỉ mang giá trị lịch sử – văn hóa mà còn gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của người dân địa phương.
Cây đa trăm tuổi, bóng mát che chở cả làng
Nổi bật nhất là cây đa sộp cổ thụ ở ấp Đông Bình Nhất, xã Vĩnh Thành (cũ), còn được người dân gọi bằng cái tên thân mật “ông sộp”.
Cây cao khoảng 22m, chu vi thân đo ở độ cao 1,3m là 7m, đường kính hơn 2,2m. Tán lá tỏa rộng tới 30 – 40m, gốc cây phải 7–8 người lớn vòng tay mới ôm hết. Những cành nhánh quấn lấy nhau, trồi lên tầng tầng lớp lớp, tạo thành hình khối độc đáo như một bức phù điêu sống động do thiên nhiên nhào nặn.
Người dân nơi đây xem cây đa không chỉ là chốn tụ họp, nghỉ ngơi mà còn là chứng nhân lịch sử. Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, sống gần gốc đa, chia sẻ:
“Cây đa gắn với làng từ đời ông cha tới nay. Thế hệ nào cũng gọi bằng ‘ông’ với sự kính trọng. Bom đạn chiến tranh không quật ngã được, nên bà con tin rằng ‘ông sộp’ đã che chở cho cả làng qua bao bão giông.”
Tháng 5/2024, cây đa sộp được công nhận là Cây di sản Việt Nam, trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây.
 |
| Gốc cây đa sộp lớn là một cây cổ thụ nhiều người ôm không xuể ở xã Vĩnh Thành, huyện Châu Thành cũ, nay thuộc xã An Châu, tỉnh An Giang. |
Cây dầu rái ở đình Phú Nhuận – nhân chứng của làng xã
Ngoài cây đa sộp, xã Vĩnh Thành (cũ) còn sở hữu một cây cổ thụ khác cũng được xếp hạng Cây di sản. Đó là cây dầu rái tại đình Phú Nhuận (ấp Bình Phú 1).
Đình Phú Nhuận vốn là công trình kiến trúc tiêu biểu thời Nguyễn, đã được công nhận Di tích cấp tỉnh từ năm 2004. Trong khuôn viên đình, cây dầu rái đứng sừng sững như một phần không thể tách rời. Cây cao gần 40m, thân chu vi 4,5m, đường kính hơn 2,2m.
 |
| Cây dầu rái là một cây cổ thụ cao vút tại đình Phú Nhuận nay vẫn sinh trưởng rất tốt. |
Điều đặc biệt là dù vùng đất này từng hứng chịu bom đạn trong chiến tranh, cây dầu rái vẫn vững vàng, xanh tốt. Ông Nguyễn Văn Lưỡng, Trưởng ban Quý tế đình, khẳng định:
“Cây dầu rái là biểu tượng trường tồn của làng xã. Nó không chỉ mang ý nghĩa phong thủy mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của cộng đồng. Việc công nhận là Cây di sản là niềm tự hào to lớn với dân làng.”
Cây không chỉ đem lại bóng mát, mà còn là điểm nhấn thu hút du khách đến tham quan di tích.
Cây dầu rái chùa Nam An – “cột chống trời” hơn 100 năm tuổi
Cây cổ thụ thứ ba nằm trong khuôn viên chùa Nam An tại ấp An Phú, xã An Hòa cũ, nay thuộc xã Bình Hòa.
Cây dầu rái này được trồng cùng thời điểm hoàn thành chùa, tính đến nay đã hơn 100 năm. Nhờ được chăm sóc tốt trong không gian tôn nghiêm, cây phát triển mạnh mẽ, thân thẳng đứng cao tới 40m, chu vi gốc 3,3m, đường kính 1,65m.
Điểm gây ấn tượng là thân cây ít nhánh, chỉ có một trục chính vươn thẳng lên trời, từ đó tỏa ra hàng chục “cánh tay” to khỏe, mỗi cành vươn xa hơn 10m. Tháng 5/2024, cây dầu rái này cũng chính thức được công nhận là Cây di sản Việt Nam.
Với vị trí trong khuôn viên chùa, cây không chỉ mang giá trị sinh thái mà còn tạo nên không gian linh thiêng, trở thành điểm đến cho phật tử và du khách tìm về sự bình yên.
